Інфармацыя для выпускнікоў

НАРМАТЫЎНАЯ БАЗА

• Палажэнне аб парадку размеркавання, пераразмеркавання, накіравання на працу, перанакіравання на працу, прадастаўлення месца працы выпускнікам, якія атрымалі навукова-арыентаваную, вышэйшую, сярэднюю спецыяльную або прафесійна-тэхнічную адукацыю, зацверджаную Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 31.08.2022 года № 572.
• Палажэнне аб парадку кампенсацыі ў рэспубліканскі і (або) мясцовыя бюджэты сродкаў, затрачаных дзяржавай на падрыхтоўку навуковага работніка вышэйшай кваліфікацыі, спецыяліста, рабочага, служачага, зацверджанае Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 31.08.2022 года № 572.
• Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адукацыі ад 13 студзеня 2011 г. са змяненнямі, унесенымі Законам Рэспублікі Беларусь ад 14 студзеня 2022 г. № 154-З. Па стане на 1 верасня 2022 г. са змянненнямі і дапаўненнямі ад 6 сакавіка 2023 г.

РАЗМЕРКАВАННЕ І ПРАЦАЎЛАДКАВАННЕ

Размеркаванне выпускнікоў ажыццяўляецца камісіяй па размеркаванні за 2 (два) месяцы да заканчэння установы адукацыі.

За месяц да пачатку размеркавання арганізоўваецца работа па азнаямленні выпускнікоў з нарматыўнымі дакументамі па пытаннях размеркавання.

Выпускнікі размяркоўваюцца ў адпаведнасці з атрыманай спецыяльнасцю і прысвоенай кваліфікацыяй з улікам пададзеных ва ўстанову адукацыі арганізацыямі-заказчыкамі кадраў заявак на падрыхтоўку кадраў і заключаных з арганізацыямі-заказчыкамі кадраў дагавораў аб узаемадзеянні.

Выпускнікам, якім месца працы дадзена шляхам размеркавання, а таксама накіраваным на працу, пры выдачы дакумента аб адукацыі выдаецца пасведчанне аб накіраванні на працу.

Выпускнік, які атрымаў пасведчанне аб накіраванні на працу, прыбывае да месца працы не пазней за тэрмін, указаны ў дадзеным пасведчанні (01 жніўня), і адпрацоўвае паказаны ў ім тэрмін абавязковай працы: 1 (адзін) год для асоб, якія атрымалі прафесійна-тэхнічную адукацыю; 2 (два) гады для выпускнікоў, якія атрымалі прафесійна-тэхнічную адукацыю на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі.

Выпускнікі, якія працуюць па размеркаванні, з'яўляюцца на працягу тэрміна абавязковай працы па размеркаванні маладымі спецыялістамі або маладымі рабочымі (служачымі).

Тэрмін абавязковай працы лічыцца з даты прыёму выпускніка на працу па размеркаванні.

У тэрмін абавязковай працы па размеркаванні па жаданні выпускніка, маладога спецыяліста, маладога рабочага (служачага) залічваюцца перыяды ваеннай службы па прызыву, ваеннай службы па кантракту, службы ў рэзерве, альтэрнатыўнай службы, перыяд знаходжання ў водпуску па догляду дзіцяці да дасягнення ім узросту трох гадоў, калі гэтыя перыяды мелі месца пасля размеркавання на працу.

Наймальнік абавязаны прыняць на працу выпускніка, які прыбыў па накіраванні, і забяспечыць умовы, указаныя у пасведчанні аб накіраванні на працу.

Выпускніку неабходна прадаставіць ва ўстанову адукацыі копію загада аб прыняцці на працу і бланк пацверджання аб прыбыцці.

Да пачатку працы выпускніку неабходна прайсці медыцынскі прафесійны агляд.

На працягу тэрміну абавязковай працы наймальнікі і выпускнікі, якія атрымалі пасведчанне аб накіраванні на працу, маладыя спецыялісты, маладыя рабочыя (служачыя) абавязаны пісьмова паведамляць ўстановы адукацыі аб прыёме на працу выпускнікоў, маладых спецыялістаў, маладых рабочых (служачых) або звальненні маладых спецыялістаў, маладых рабочых (служачых) у месячны тэрмін з дня прыёму на працу або звальнення.

ПЕРАРАЗМЕРКАВАННЕ

Пераразмеркаванне выпускнікоў, маладых спецыялістаў, маладых рабочых (служачых) ажыццяўляецца ў адпаведнасці з атрыманай спецыяльнасцю, прысвоенай кваліфікацыяй у выпадку:

- пераводу маладога спецыяліста, маладога рабочага (служачага) з іх згоды ад аднаго наймальніка да іншага па ўзгадненні паміж імі;

- ліквідацыі арганізацыі, скарачэнні колькасці або штата работнікаў;

- парушэнні наймальнікам заканадаўства аб працы, калектыўнага дагавора, пагаднення, працоўнага дагавора (арт. 40,41 Працоўнага кодэкса РБ);

- няяўкі на працу на працягу больш за чатыры месяцы запар з прычыны часовай непрацаздольнасці (не лічачы водпуску па цяжарнасці і родах), калі заканадаўствам не ўстаноўлены больш працяглы тэрмін захавання месца працы пры пэўным захворванні (п. 5 арт. 42 Працоўнага кодэкса РБ);

- паступленні на службу ў органы ўнутраных спраў, органы і падраздзяленні па надзвычайных сітуацыях са згоды наймальніка, да якога выпускнік накіраваны на работу па размеркаванні, і вышэйстаячага па адносіны да наймальніка дзяржаўнага органа;

- адмовы наймальніка ў прыёме на працу па атрыманай спецыяльнасці, прысвоенай кваліфікацыі выпускніку, які прыбыў на працу па размеркаванні.

ГАРАНТЫІ ВЫПУСКНІКОЎ

Пасля завяршэння навучання ва ўстанове адукацыі выпускнікам, якія атрымалі пасведчанне аб накіраванні на працу, прадастаўляюцца гарантыі і кампенсацыі ў адпаведнасці з артыкулам 48 Кодэкса РБ аб адукацыі.

Выпускнікі, якія працуюць па размеркаванні, з'яўляюцца на працягу тэрміна абавязковай працы па размеркаванні маладымі спецыялістамі або маладымі рабочымі (служачымі).

Грашовая дапамога выплачваецца:

- маладым працоўным (служачым), якія атрымалі прафесійна-тэхнічную адукацыю, - у памеры тарыфнай стаўкі (тарыфнага аклада), аклада.

Выплата грашовай дапамогі ажыццяўляецца наймальнікам у месячны тэрмін з дня заключэння працоўнага дагавора (кантракта) з выпускніком у поўным памеры незалежна ад колькасці скарыстаных ім дзён адпачынку сродкаў наймальніка.

Маладым спецыялістам, або маладым рабочым (служачым) наймальнікі ў адпаведнасці з заканадаўствам могуць устанаўліваць грашовую дапамогу, выдзяляць сродкі ў мэтах кампенсацыі затрат на наём жылых памяшканняў.

ЗВАЛЬНЕННЕ

ЗВАЛЬНЕННЕ МАЛАДЫХ СПЕЦЫЯЛІСТАЎ ДАЗВАЛЯЕЦЦА Ў ВЫПАДКУ:

- Пераводу згодна з пунктам 4 артыкула 35 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь пасля пісьмовага ўзгаднення ранейшага і новага наймальніка.

Для разгляду пытання аб пераразмеркаванні шляхам пераводу выпускнік, малады спецыяліст звяртаецца з заявай ва ўстанову адукацыі, якая накіравала яго на працу, з дадаткам дакументаў, якія пацвярджаюць яго права на пераразмеркаванне.

Выпускнік прадастаўляе ва ўстанову адукацыі неабходныя дакументы для пераразмеркавання ў адпаведнасці з пунктам 6.4 пераліку адміністрацыйных працэдур:

• Заява выпускніка;
• Пiсьмо-згода ранейшага наймальніка на перавод да новага наймальніка;
• Пiсьмо-заяўка новага наймальніка, якая гарантуе наступнае працаўладкаванне;
• Копія працоўнай кніжкі (калі ёсць).

- Залічэнні ва ўстанову адукацыі на навучанне ў дзённай форме для атрымання адукацыі больш высокага ўзроўню (ССНУ, ВНУ).

Калі выпускнік прыступіў да адпрацоўкі (у ліпені і жніўні месяцы), але пры гэтым паспяхова здаў уступныя выпрабаванні і вырашыў працягнуць навучанне, то магчыма яго звальненне пасля выдання загада на залічэнне ва установу адукацыі на навучанне ў дзённай форме больш высокага ўзроўню (ступені).

Выпускнік падае ў арганізацыю даведку з установы адукацыі, у якую быў залічаны, а ў каледж падае даведку з месца будучай вучобы, а таксама копію загада аб прыняцці і звальненні з працы.

Калі выпускнік паступае на платную форму навучання, ён абавязаны будзе кампенсаваць сродкі, затрачаныя на яго падрыхтоўку пры атрыманні прафесійна-тэхнічнай адукацыі.

- Звальненні ў сувязі з парушэннямі наймальніка.

Выпускнік звяртаецца ва ўстанову адукацыі ў выпадку парушэння наймальнікам заканадаўства аб працы, калектыўнай або працоўнага дагавора (арт. 41 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь).

Выпускнік падае ва ўстанову адукацыі дакументы, якія пацвярджаюць факт парушэння.

- Звальненні ў сувязі з прызывам ва Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь.

У сувязі з прызывам ва Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь выпускніка звальняюць па абставінах, якія не залежаць ад волі бакоў.

Выпускнік, якi прызваны на службу ва Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь, іншыя войскі і воінскія фарміраваннi, пісьмова паведамляе пра гэта ўстанову адукацыі.

- Звальненні за парушэнні працоўнага заканадаўства.

Звальненне па ініцыятыве наймальніка ажыццяўляецца па падставах, прадугледжаных у пунктах 1, 2, 4–9 артыкула 42 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь.

Выпускнік падае ва ўстанову адукацыі загад аб прыняцці на працу і загад аб звальненні з працы.

Установа адукацыі выдае загад аб кампенсацыі сродкаў, затрачаных на падрыхтоўку маладога спецыяліста.

ЗВЯРНІЦЕ ЎВАГУ!

Звальненне маладых спецыялістаў, маладых рабочых (служачых) або перавод іх на працу, якая не звязана з атрыманай спецыяльнасцю (напрамкам спецыяльнасці, спецыялізацыяй) і прысвоенай кваліфікацыяй, да заканчэння ўказанага ў пасведчанні аб накіраванні на працу тэрміна абавязковай працы забараняецца.

КАМПЕНСАЦЫЯ СРОДКАЎ

Добраахвотная кампенсацыя сродкаў да заключэння працоўнага дагавора

Выпускнік мае права адмовіцца ад працы па размеркаванні (пераразмеркаванні) накіраванні на працу (перанакіраваннi на працу) у адпаведнасці з дагаворам, дагаворам аб мэтавай падрыхтоўцы і добраахвотна кампенсаваць затрачаныя сродкі.

Для кампенсацыі затрачаных сродкаў выпускнік звяртаецца ва ўстанову адукацыі за разлікам сумы затрачаных сродкаў (п. 2 Палажэння аб парадку кампенсацыі).

Непрыбыццё да месца працы або звальненне да заканчэння тэрміна абавязковай працы

Наймальнік паведамляе ўстанову адукацыі на працягу 15 календарных дзён аб непрыбыцці выпускніка да месца працы або звальненні выпускніка да заканчэння тэрміну абавязковай працы (п. 3 Палажэння аб парадку кампенсацыі).

Установа адукацыі на працягу 1 месяца з дня атрымання дакументаў, указаных у п. 3 Палажэння аб парадку кампенсацыі, арганізуе работу па зборы інфармацыі і прымае рашэнне аб кампенсацыі выпускніком затрачаных на навучанне сродкаў. Прынятае рашэнне афармляецца загадам кіраўніка ўстановы адукацыі (п. 4 Палажэння аб парадку кампенсацыі).

Выпускнікі, маладыя спецыялісты, маладыя рабочыя, якія адносяцца да катэгорыі асоб з ліку дзяцей-сірот, звольненыя за прагулы без уважлівых прычын і іншыя вінаватыя дзеянні, абавязаны кампенсаваць сродкі, затрачаныя дзяржавай на іх падрыхтоўку, у адпаведнасці з Палажэннем аб парадку кампенсавання сродкаў.

Працяг навучання на больш высокім узроўні на платнай форме навучання

Калі выпускнік залічаны ва ўстанову адукацыі на больш высокі ўзровень (ССНУ, ВНУ) на навучанне на платнай аснове ў дзённай форме атрымання адукацыі і не прыбыў па месцы размеркавання, то ён абавязаны кампенсаваць сродкі, затрачаныя на яго падрыхтоўку.

Вызваляюцца ад кампенсацыі толькі выпускнікі, якія залічаны ва ўстанову адукацыі на навучанне за кошт сродкаў бюджэту ў дзённай форме атрымання адукацыі на больш высокі ўзровень (ступень) адукацыі.

Установа адукацыі прымае рашэнне аб кампенсацыi сродкаў

Установа адукацыі арганізуе работу па зборы інфармацыі і прымае рашэнне аб кампенсацыі выпускніком затрачаных на навучанне сродкаў. Прынятае рашэнне афармляецца загадам кіраўніка ўстановы адукацыі (п. 4 Палажэння аб парадку кампенсацыі).

Добраахвотная кампенсацыя сродкаў

Пры прыняцці рашэння аб кампенсацыі сродкаў выпускніку накіроўваецца копія загада кіраўніка і разлік сумы сродкаў, якія падлягаюць кампенсацыі ў бюджэт, з паведамленнем аб неабходнасці кампенсацыі затрачаных сродкаў у добраахвотным парадку ў шасцімесячны тэрмін (п. 8 Палажэння аб парадку кампенсацыі).

Спагнанне сродкаў у судовым парадку

Па заканчэнні шасцімесячнага тэрміна пры адсутнасці добраахвотнай кампенсацыі затрачаных сродкаў установа адукацыі (арганізацыя) ажыццяўляе іх спагнанне ў судовым парадку (пункт 8 Палажэння аб парадку кампенсацыі).